De vraag of je je laat vaccineren verdeelt de samenleving. Het is logisch dat de toegang tot bepaalde activiteiten koppelen aan het Covid Safe ­Ticket (CST) mensen nog meer beroert. De vraag of je voor bepaalde activiteiten een CST moet tonen, is immers complexer dan die eerste vraag. Zo hangt een coronapas niet van vaccinatie af, maar kun je die ook voorleggen als je aantoont dat je voldoende antistoffen in je bloed hebt of recent een negatieve test aflegde. ­Bovendien kan de overheid beslissen dat een CST-verplichting ­beperkt blijft tot bepaalde activiteiten.

Om rust te brengen moeten ­beleidsmakers duidelijke keuzes ­maken én bij die keuzes blijven. Hoewel onze wetgeving een verplichte ­vaccinatie toelaat, heeft men er tot nu toe voor gekozen om die niet in te voeren. Maar het kan dan niet de bedoeling zijn dat men via een verplicht CST de facto toch die vaccinatie­verplichting bekomt.

Moeilijkheid daarbij is dat er momenteel onvoldoende consensus bestaat over de vraag of de vaccins effectief ­genoeg zijn om daarvoor de toegang tot andere rechten te ontzeggen. Voor alle duidelijkheid: we willen de ­wetenschappelijk aangetoonde effectiviteit van vaccins niet in twijfel trekken. Wel willen we erop wijzen dat je die ­effectiviteit mee in de weegschaal ­moet leggen wanneer je beoordeelt of een verplichte coronapas een proportionele maatregel is om het recht op leven en gezondheid te waarborgen.

Slecht voor de volksgezondheid?

Bij de ­invoering van het CST mag je geen ­afbreuk doen aan het non-discriminatieprincipe. Een verplicht certificaat voor optredens en andere evenementen is daarom makkelijker te verantwoorden dan voor toegang tot scholen of medische en sociale voorzieningen. En een verplicht CST op de werkvloer is volkomen uit den boze. Je kunt verdedigen dat iemand zich moet laten testen om toegang te krijgen tot een vliegtuig, een concert of een festival, maar je kunt niet van ­elke werknemer zonder vaccin eisen dat die om de twee dagen een test laat afnemen. Hetzelfde geldt voor de toegang tot openbare gebouwen, zoals zieken­huizen, rechtszalen of OCMW-kan­toren.

Voorts moet het voor iedereen die dat wil mogelijk zijn om zo’n certificaat te bekomen. Veel mensen zijn niet mee met de digitalisering. Je moet hen duidelijk maken dat je het CST ook telefonisch kunt aanvragen en per post kunt laten bezorgen.

De invoering van het CST kan ongelijkheden uitvergroten als je het ­invoert voor diensten en voorzieningen die meewerken aan de realisatie van sociale grondrechten. En het certificaat verplichten in het sociaal werk of jeugdwerk werpt nog meer drempels op voor al zeer kwetsbare groepen. Wanneer het de weinige vertrouwensrelaties die sommigen hebben met sociaal werk en officiële instanties hindert, is de vraag of het CST in dat geval niet meer negatieve effecten heeft op de volksgezondheid dan positieve.

Rust brengen

Ook moet duidelijk zijn welke personen, autoriteiten of openbare en particuliere organen toegang hebben tot de in het certificaat opgenomen gegevens, en wat de reikwijdte van die toegangsbevoegdheden is. Het samenwerkingsakkoord tussen de federale staat en de deelgebieden duidt dat te vaag aan. Het verwijst alleen naar ‘de personen die instaan voor de toegangscontrole van …’ Dit is nochtans ­belangrijk. Je mag niet vergeten dat de personen die toegang krijgen tot deze gegevens meestal niet beschikken over een geheimhoudingsverplichting, in tegenstelling tot artsen. Nu gaat niemand na wat de ‘controleurs’ van je pas met de gegevens doen, en er zijn geen maatregelen om mogelijk misbruik te voorkomen, hoewel ­gezondheidsgegevens gevoelige ­gegevens zijn.

Meer respect voor mensenrechten, in dit geval voor het niet-discriminatiebeginsel en het recht op privacy, kan rust brengen in dit debat. Zo kun je polarisering vermijden, waardoor we niet strijden tegen elkaar, maar samen strijden tegen het virus.

Overigens betreuren we dat de Belgische regering nog geen werk gemaakt heeft van de TRIPS waiver, het breed gedragen voorstel om tijdelijk patentrechten op te heffen op covid-vaccins. Dat vaccin écht wereldwijd beschikbaar maken, niet via het ­(falende) Covax-programma, maar door patenten op te heffen, is de beste garantie voor het recht op gezondheid van iedereen, en wellicht ook de beste manier om maatregelen die op ­gespannen voet staan met de mensenrechten te vermijden.

Tags:

CORONA MAATREGELEN VRIJHEID VS VEILIGHEID

Bron:

OPINIESTUK VERSCHENEN IN DE STANDAARD OP 5 NOVEMBER 2021

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.