Politieke partijen over gevangeniswezen

Met de verkiezingen in het vooruitzicht peilde de Fatikredactie bij alle democratische partijen naar hun visie op de belangrijkste actuele problemen in het strafbeleid. In deze bijdrage kan u hun antwoorden terugvinden over overbevolking, uitvoering van de Basiswet, internering, kleinschalige detentie en de strafuitvoering. Op 14 januari werd een vragenlijst doorgestuurd naar volgende Vlaamse partijen, namelijk CD&V, open VLD, sp.a, Groen, LDD en N-VA. De vragenlijst werd opgesteld rond drie thema’s: gevangenisbeleid – overbevolking, wetgevende en beleidshervormingen strafuitvoering & internering en diverse thema’s. De open-Vld antwoordde ons op 27 januari, CD&V op 7 februari en Sp.a op  24 februari. Van LDD kreeg Fatik geen antwoord en de N-VA verwees, wegens tijdsgebrek, door naar hun brochure rond justitie[1]. 

GEVANGENISBELEID - OVERBEVOLKING

Op welke wijze zal uw partij de overbevolking in de Belgische gevangenissen bestrijden tijdens de volgende legislatuur?

CD&V: CD&V steunt de verdere ontwikkeling van de nieuwe inrichtingen in Beveren, Haren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut. Hetzelfde geldt voor de vervanging van verouderde infrastructuur om een humane detentie te kunnen garanderen. We zijn dan ook voorstander van een uitbreiding via het zogenaamde Masterplan III. Daarnaast hopen we op een snelle opening van de FPC’s in Gent en Antwerpen. Zo kunnen we geïnterneerden uit de gevangenis halen, waar ze principieel ook niet thuis horen.

Verder ziet CD&V de gevangenisstraf als een ultimum remedium en kiezen we voor een reductionistisch beleid, met de ontwikkeling van nieuwe sancties die ook rechtstreeks in het strafwetboek als bestraffing van een misdrijf worden ingeschreven. Zo wil CD&V de oorzaken van de overbevolking aanpakken eerder dan enkel te focussen op de gevolgen ervan en aan symptoombestrijding te doen.

Open VLD: De overbevolking kan maar verder afnemen door in eerste instantie bijkomende capaciteit te creëren. Deze regering zal tegen eind 2014 1200 plaatsen hebben bij gecreëerd, waardoor we een forse inhaalbeweging maken. Daarnaast wordt capaciteit voorzien, specifiek voor geïnterneerden, zodat zij de juiste zorg krijgen en ons land niet langer veroordeeld wordt door het EHRM. Maar zelfs met al deze extra plaatsen zijn we er nog niet, daarom dat de volgende regering het masterplan tris volledig moet uitvoeren.

Sp.a: Het is cruciaal dat het probleem van de overbevolking van onze gevangenissen in de volgende legislatuur verder aangepakt wordt. We zullen dus de bouwprojecten waarmee de gevangeniscapaciteit uitgebreid wordt verder afwerken. Maar ook tal van andere maatregelen zijn nodig voor een menswaardige en resultaatgerichte sanctionering van veroordeelden en geïnterneerden.Er is nood aan een coherente en duurzame beleidsvisie, die bijdraagt tot een kwaliteitsvol straf- en strafuitvoeringsbeleid met duidelijke richtlijnen op het vlak van strafvordering en strafuitvoering.

De spiraal van telkens meer en zwaarder te willen bestraffen is contraproductief: gevangenisstraffen bemoeilijken de sociale re-integratie en gevangeniscapaciteit is zeer duur. We onderzoeken daarom of en hoe kleinere detentiehuizen een rol kunnen spelen in ons detentiemodel, ook in functie van wat budgettair haalbaar is.

Ten slotte mag er niet alleen aandacht zijn voor de vrijheidsberoving, maar ook voor de uitvoering van alle soorten vermogensstraffen. Het percentage aan daadwerkelijke inning van de uitgesproken geldboeten en verbeurdverklaringen moet drastisch omhoog gaan.

Groen: De overbevolking in de gevangenissen is een enorm probleem dat niet zomaar kan worden opgelost door enkele gevangenissen bij te bouwen. Het verhogen van gevangenisstraffen en dus van capaciteit is duur en draagt niet bij tot een betere re-integratie van veroordeelden. Groen stelt een aantal maatregelen voor die kunnen leiden tot een gevoelige vermindering van de gevangenisbevolking:

-          Oude gevangenissen vervangen we door nieuwe moderne gevangenissen. Die in Vorst en Sint Gillis gaan zo snel mogelijk dicht. Deze vernieuwing wordt aangegrepen om deze infrastructuur aan te passen aan de 21ste eeuw.

-          Er komt een definitieve oplossing voor de ongeveer 1.100 geïnterneerden die in de Belgische gevangenissen verblijven.

-          Drugsbehandelingskamers evolueren van proefproject naar veralgemeende toepassing.

-          De uitbreiding van het elektronisch toezicht is vooral noodzakelijk voor gedetineerden die het einde van hun detentie zien naderen en zich kunnen voorbereiden op hun re-integratie in de maatschappij.

-          Meer investeren in werkstraffen en alternatieve straffen.

-          Minder voorlopige hechtenis. We verminderen dit aantal door een striktere toepassing van de voorwaarden

Acht uw partij het wenselijk om een proefproject met ‘kleinschalige detentie’ op te starten tijdens de volgende legislatuur?

CD&V: Onze partij is hier voorstander van, maar–o.a. om het kostenefficiënt te houden- kan dit het best gebeuren binnen de bestaande infrastructuren. Ook al zijn gevangenissen in hun huidige toestand een criminogeen milieu, waar de gevangene niet noodzakelijk beter uitkomt, toch zouden we het jammer vinden om in te zetten op iets alternatief en intussen bestaande infrastructuur leeg te laten staan. CD&V wil zeker differentiatie en behandeling, maar dus liefst binnen de bestaande inrichtingen. De nieuwe gevangenis van Haren kan daarbij een goed vertrekpunt zijn, aangezien daar in dergelijke aanpak wordt voorzien via het huizensysteem voor vrouwen. Analoge projecten zitten overigens ook in het Masterplan III voor de sites in Saint-Hubert en Wortel.

Open VLD: Kleinschalige detentie is een project dat voorzien wordt in de nieuwe gevangenis van Haren die de drie bestaande Brusselse gevangenissen moet vervangen. Nu we meer capaciteit bouwen, kan er ook voorzien worden in differentiatie, waardoor de verschillende gevangenissen over een verschillend niveau van beveiliging beschikken, gaande van half open instellingen om mensen voor te bereiden op hun terugkeer naar de maatschappij, tot zwaar beveiligde gevangenissen, voor de veroordeelden die streng moeten beveiligd worden.

Sp.a: Zoals hierboven aangehaald, is er nood aan een coherente en duurzame beleidsvisie, die bijdraagt tot een kwaliteitsvol straf- en strafuitvoeringsbeleid met duidelijke richtlijnen op het vlak van strafvordering en strafuitvoering. In het kader van het breed maatschappelijk en parlementair debat over het straf- en strafuitvoeringsbeleid dat sp.a wil opstarten, willen we ook onderzoeken of en hoe kleinere detentiehuizen een rol kunnen spelen in ons detentiemodel. Daarbij dient expliciet aandacht besteed te worden aan de budgettaire haalbaarheid en aan de vraag hoe voor dergelijke initiatieven voldoende draagvlak bij de bevolking kan gecreëerd worden. Op die manier kan een grondige inschatting gemaakt worden welke gedetineerden hiervoor principieel wel of niet in aanmerking komen, maar ook van mogelijke voordelen zoals minder druk op de overbevolkte gevangenissen, betere begeleiding en resocialisatie van de gedetineerden en van potentiële knelpunten zoals de budgettaire impact en het maatschappelijk draagvlak.

Groen: Groen is hier voorstander van en stelt voor om de druk op de gevangeniscapaciteit op een slimmere manier te laten afnemen, door kleinschalige infrastructuur te ontwikkelen die ruimtelijk geïntegreerd is in de samenleving, die beter over de tijd gespreid kan gerealiseerd worden en die wel soelaas biedt voor die noden van minder, meer of erg beveiligde begeleiding. Het project ‘De Huizen’ dat recent werd gelanceerd, is een prima aanzet om dit via proefprojecten te laten starten.

Een ander voorstel is: meer buurtgerichte initiatieven – zoals bijvoorbeeld het concept van ‘De Huizen’ - spelen vanuit de herstelgedachte een economische, sociale of culturele rol in hun omgeving. Scandinavische landen tonen met hun lage recidivecijfers aan dat kleinschaligheid en een zinvolle tijdsbesteding werkt.

Wat is het standpunt van uw partij over zogenaamde alternatieve straffen?

CD&V: Aangezien CD&V zinvolle, effectieve en efficiënte straffen verkiest, eerder dan een louter vrijheidsberovende straf zonder enige begeleiding of zonder oog op het voorkomen van recidive, zijn wij voor alternatieve straffen. CD&V gelooft immers meer in het gedragsverbeterende en hersocialiserend potentieel van een straf dan in loutere vrijheidsberoving.

Open VLD: Open VLD is van mening dat elke straf moet uitgevoerd worden, maar dat dit niet per se via de gevangenis moet. De alternatieve straffen zijn een goed alternatief voor de kleinere misdaden. Doordat Minister van Justitie Turtelboom de wachtlijsten heeft weggewerkt en de procedures vereenvoudigd, kunnen deze alternatieve straffen terug snel en efficiënt worden uitgevoerd, waardoor het gevoel van straffeloosheid eindelijk wordt aangepakt.

Sp.a: In het kader van de coherente en duurzame beleidsvisie over een kwaliteitsvol straf- en strafuitvoeringsbeleid waarover wij de discussie willen aangaan en waarbij we uitgaan van de gedachte dat de spiraal van telkens meer en zwaarder te willen bestraffen contraproductief is, dienen vanzelfsprekend ook de zogenaamde alternatieve straffen aan bod te komen. Sp.a is voorstander van alternatieve straffen omdat ze een veel gedifferentieerder antwoord geven op de diverse criminaliteitsvormen. Daarom ook hebben wij in het parlement het straffenarsenaal mee uitgebreid.

Het Openbaar Ministerie is vandaag te weinig vertrouwd met de strafuitvoering. De mogelijkheden op het vlak van het strafuitvoeringsonderzoek voor boetes en andere patrimoniale straffen en de diversiteit qua uitvoeringsmodaliteiten van vrijheidsberovende straffen (elektronisch toezicht, werkstraf, autonome probatiestraf, elektronische toezicht, voorwaardelijke invrijheidsstelling, …) zijn groot. Daarom kiest Sp.a voor een strafuitvoeringsmagistraat op elke entiteit van het Openbaar Ministerie die, binnen het kader van nationale richtlijnen, een daadwerkelijk strafuitvoeringsbeleid uitwerkt. Deze magistraat moet vooral de opvolging van een reële uitvoering van de straffen verzekeren, door een betere communicatie met Financiën, met de justitiehuizen die naar de gemeenschappen worden overgedragen, met gevangenissen, enz.

Groen: Groen is hier voorstander van en vindt dat er meer moet worden geinvesteerd in werkstraffen en alternatieve straffen. Een werkstraf of taakstraf is veel nuttiger dan een gevangenisstraf die niet uitgevoerd wordt. Waar mogelijk moet dit uitgebreid worden, mits een goede begeleiding en opvolging. Overheden en particuliere organisaties worden nog beter gesensibiliseerd om plaatsen te creëren voor deze werkstraffen.

Welke doelen dient de straf volgens uw partij?

CD&V: In de eerste plaats moet een straf de kans op recidive verminderen, maar ook inzetten op re-integratie en resocialisatie. Verder moet ze leiden tot meer bewustwording, maar ze dient ook deels als herstel naar het slachtoffer toe. Het individueel en collectief afschrikeffect mag zeker niet verwaarloosd worden.

Open VLD: een straf moet mensen vooral tot schuldinzicht brengen en ervoor zorgen dat ze na het uitzitten van de straf, niet opnieuw dezelfde fout zullen begaan.

Sp.a: Een straf dient verschillende doeleinden, waarbij verschillen al naargelang de straf mogelijk zijn. Vooreerst is er natuurlijk het ‘schuld en boete’-principe. Wie de maatschappelijke regels overtreedt, wordt op de vingers getikt. Minstens even belangrijk is de herstelgedachte. De overtreder herstelt de schade berokkend aan het slachtoffer of de maatschappij. Tot slot is er de ‘resocialisatiegedachte’: er komt geen herhaling van de overtreding. Onverminderd de generaal preventieve werking van de strafwet, geloven we niet in het afschrikkingseffect van de straf ten aanzien van andere personen.

Groen: Een straf is voor Groen altijd een laatste stap. Als alle andere middelen zijn uitgeput, kan worden overgegaan tot vrijheidsberoving. Deze dient een dubbel doel. Enerzijds wil zij de samenleving beschermen. Anderzijds is een straf idealiter ook gericht op het tot inkeer brengen van de dader met oog op succesvolle re-integratie in de samenleving.

De laatste stap in de veiligheidsketen zorgt ervoor dat mensen niet hervallen door een nieuwe plaats in de maatschappij op te nemen. Vandaag worden gedetineerden in de gevangenis nog onvoldoende voorbereid op de re-integratie. 44% van de gedetineerden komt opnieuw terecht in de gevangenis. Het is van groot belang voor de maatschappij dat gedetineerden voldoende kansen krijgen die hen kunnen helpen om als beter mens uit de gevangenis te komen. Het huidige systeem van bestraffen kan hier echter niet aan tegemoet komen. Er is nood aan differentiatie, nabijheid en kleinschaligheid.

WETGEVENDE EN BELEIDSHERVORMINGEN STRAFUITVOERING & INTERNERING

Wat is het standpunt van uw partij m.b.t. de verdere inwerkingtreding van de basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden van 12 januari 2005? Welke concrete plannen heeft u hieromtrent?

CD&V: CD&V wil graag een snelle inwerkingtreding van Titel IV "detentieplanning" net om begeleiding mogelijk te maken en de nadruk te leggen op een geïndividualiseerde en gepaste straf die iets teweeg kan brengen.

Open VLD: Er wordt stelselmatig verder gewerkt aan de inwerkingtreding van alle bepalingen van de basiswet gedetineerden. Een aantal uitvoeringsbesluiten zijn nog in opmaak. Daarnaast moeten we wel beseffen dat bepaalde vereisten van de basiswet verregaande infrastructurele aanpassingen vereisen. Met een penitentiair park dat voor een groot stuk bestaat uit gevangenissen gebouwd in de 19de eeuw, zal het niet mogelijk zijn alle bepalingen overal uniform toe te passen. Voor een volledige en correcte toepassing van de basiswet zal men ook de infrastructuur moeten moderniseren.

Sp.a: Er moet nagegaan worden welke de volgende stappen zijn die gezet kunnen worden in de verdere uitvoering van de wet interne rechtspositie. Zo bijvoorbeeld op het vlak van gezondheidszorg voor gedetineerden. We onderzoeken daarom onder welke voorwaarden gedetineerden en geïnterneerden een volwaardig statuut in de verplichte ziekteverzekering kunnen krijgen, zodat ze dezelfde rechten kunnen laten gelden als sociaal verzekerden in de vrije samenleving.

De huidige toestand van het gevangeniswezen vraagt om een sterk en onafhankelijk toezicht. Sp.a wil dat een gedetineerde zijn klachtenrecht reëel kan uitoefenen. Vrouwe Justitia is dan wel blind, ze mag niet doof blijven …

In het algemeen ligt de prioriteit voor sp.a echter veeleer in het verbeteren van de algemene detentieomstandigheden en de realisatie van een humane strafuitvoering dan in het creëren van bijkomende rechten of procedures die geen reële meerwaarde hebben en mogelijks een negatief effect hebben op de werkomstandigheden van het gevangenispersoneel.

Groen: Groen is voor een snelle uitvoering van deze basiswet.

Wat is het standpunt van uw partij over de voorwaardelijke invrijheidsstelling en de werking van de strafuitvoeringsrechtbanken? Hoe staat uw partij ten aanzien van de inwerkingtreding van de wet op de externe rechtspositie naar straffen onder de drie jaar?

CD&V: Onze partij is voor het behoud van het systeem van de V.I. omdat wij geloven in de meerwaarde van dit systeem met het oog op resocialisatie en re-integratie. CD&V pleit tevens voor de inwerkingtreding van de bepalingen inzake de bevoegdheid van de strafuitvoeringsrechtbank voor straffen onder de 3 jaar.

Open VLD: In een democratische rechtstaat als de onze is het beste systeem dat een rechter over elke straf kan beslissen en over het moment waarop een gedetineerde al dan niet vervroegd kan vrijkomen. De wet om ook strafuitvoeringsrechtbanken voorzien voor straffen onder de drie jaar ligt er. Zodra er voldoende geld kan worden uitgetrokken, moet deze wet dan ook uitgevoerd worden. Open VLD is ervan overtuigd dat strafuitvoeringsrechtbanken de beste actor zijn om te beslissen of iemand voorwaardelijk vrij kan komen of niet. Op termijn moet deze wet dan ook zeker in voege treden. Op dit moment was onze strafuitvoering er echter zo slecht aan toe, dat de voorbije jaren prioriteit werd gegeven aan het terug effectief uitvoeren van alle straffen, in plaatst van het geld dat hiervoor nodig was te investeren in nieuw op te richten strafuitvoeringsrechtbanken die 10 miljoen euro per jaar kosten.

Nu de strafuitvoering echter terug op poten staat en ook de korte straffen effectief worden uitgevoerd, moet de volgende regering werk maken van de uitvoering van de wet op de externe rechtspositie.

Sp.a: Principieel beoordeelt sp.a de objectivering van de voorwaardelijke invrijheidsstelling door de strafuitvoeringsrechtbanken als een positieve zaak. We stellen echter wel vast dat de werking van de strafuitvoeringsrechtbanken er in het algemeen toe geleid heeft dat gedetineerden een groter stuk van de opgelegde gevangenisstraf moeten uitzitten en dus minder snel van een strafuitvoeringsmodaliteit kunnen genieten. Dit lijkt ons geen goede algemene trend. Het lijkt dan ook aangewezen dit fenomeen nader te onderzoeken en in functie van de resultaten daarvan initiatieven te nemen om deze trend te keren.

Vanzelfsprekend moet de inwerkingtreding van de wet externe rechtspositie naar straffen onder de drie jaar een doel zijn. Dit kan echter niet los gezien worden van het justitiebeleid in het algemeen en het strafuitvoeringsbeleid in het bijzonder, en de prioriteiten die in de context van het globale justitie- en strafuitvoeringsbeleid moeten gesteld worden.

Groen: Groen heeft zich altijd verzet tegen het uitstel van de inwerkingtreding van deze wet.

Wat betreft de voorwaardelijke invrijheidsstelling: Groen is voorstander van de voorwaardelijke invrijheidsstelling. Gedetineerden die, gekoppeld aan duidelijke voorwaarden, uitzicht hebben op strafvermindering, zijn meer gemotiveerd om constructief te werken aan hun re-integratie in de samenleving. Groen heeft zich dan ook altijd consequent verzet tegen de verstrenging van de wet op voorwaardelijke invrijheidsstelling.

Wat is het standpunt van uw partij over de problematiek van geïnterneerden in de Belgische gevangenissen? Welke concrete plannen hebt u voor de komende legislatuur?  Zal uw partij stappen ondernemen om de interneringswet van 2007 te implementeren?

CD&V: Als christendemocraten betreuren wij de huidige situatie en CD&V heeft deze problematiek reeds herhaaldelijk ter sprake gebracht, zowel in het parlement als op regeringsniveau. Voor ons is dit een prioritaire zaak voor de komende legislatuur. Daarbij stellen wij toch ook heel wat hoop in de FPC’s van Gent en Antwerpen als schakel tussen het gevangeniswezen en de reguliere zorg en steunen we het Masterplan III dat ook voorziet in een nieuwe bijkomende inrichting te Paifve.

Wij willen een gewijzigde interneringswet implementeren, zodat deze in elk geval uitvoerbaar is en de huidige stilstand in dit dossier ophoudt. Het uiteindelijke doel moet immers zijn dat geen enkel geïnterneerde nog in een gewone gevangenis zit.

Open VLD: Justitie moet terugkeren naar zijn corebusiness, namelijk de beveiliging van de maatschappij. Het verstrekken van zorg is de corebusiness van de het departement Volksgezondheid en Sociale zaken. De Regering heeft de eerste stappen in die richting gezet doordat de beveiliging van het nieuwe FPC Gent ten laste valt van Justitie en de zorg verzekerd wordt door Volksgezondheid. Dit model zal ook toegepast worden voor het FPC Antwerpen. De opening van deze centra zal het niveau van de zorg voor geïnterneerden enorm verbeteren en daardoor ook de doorstroming naar de reguliere zorgsector faciliteren.

Op termijn moeten onderzocht worden of dit model ook kan toegepast worden op de afdelingen bescherming maatschappij en de psychiatrische annexen in de gevangenissen. Ook voor gewone gedetineerde moet nagegaan worden of niet eenvoudiger is als zij onder de mutualiteit vallen, in plaats van deze taak door het gevangeniswezen te laten uitvoeren.

De niet-inwerkingtreding van de interneringswet van 2007 is te wijten aan de hoge budgettaire kost. Deze bedraagt meerdere miljoenen euro’s voor het luik justitie alleen. Daarnaast zal er ook nog een budgettaire impact zijn voor het departement Volksgezondheid zijn. Momenteel buigt de Senaat zich over een herziening van deze wet. Indien de budgettaire neerwaarts kan worden herzien, zal dit een snelle inwerkingtreding bevorderen.

Sp.a: België hinkt enorm achterop op het vlak van de mogelijkheden voor forensische expertise. Elke dag worden er in de reguliere psychiatrie personen opgenomen ter observatie. Voor personen met een veel complexere problematiek omwille van de combinatie van een psychiatrische stoornis met het plegen van een misdrijf bestaat deze mogelijkheid in België niet. Rechters moeten daardoor over het verloop van mensenlevens beslissen op basis van vaak twijfelachtige expertises. Sp.a maakt daarom werk van de oprichting van het Penitentiair Onderzoeks- en Klinisch Observatiecentrum, zoals reeds in 1999 beslist werd.

Meer dan 1.100 geïnterneerden zitten in de gevangenis, omdat er geen plaats is in de psychiatrische instellingen. Voor velen betekent dat een levenslange opsluiting, in de vergeetput van justitie, waar het hen aan elke zorg en perspectief ontbreekt. België is voor dit inhumane systeem reeds meermaals veroordeeld. Het huidige systeem moet dringend hervormd worden. Sp.a wil daarom in de eerste plaats dat er een nieuwe wet op de internering komt. Daarnaast moeten meer middelen worden vrijgemaakt voor de zorg voor geïnterneerden. De Forensisch Psychiatrische Centra in Gent en Antwerpen zijn in de eerste plaats zorgcentra. De zorg, behandeling en re-integratie van de psychisch kwetsbare persoon staat centraal. We maken bindende afspraken tussen Justitie, Volksgezondheid, de gemeenschappen en de particuliere zorgsector over de uitbreiding en het optimaliseren van het zorgnetwerk voor geïnterneerden.

Groen: Groen is voor een snelle implementatie van deze wet. Enkele wetswijzigingen moeten nog worden goed gekeurd door de senaatscommissie Justitie. Groen zal er alles aan doen om dit vlot te laten verlopen.

Groen wil dat er een definitieve oplossing komt voor de ongeveer 1.100 geïnterneerden die in de Belgische gevangenissen verblijven. Zij horen niet thuis in een gevangenis. Het zijn personen met ernstige psychische problemen die nood hebben aan een aangepaste begeleiding. De nieuwe forensische centra van Gent (bijna gerealiseerd) en Antwerpen (in ontwerp) zijn een goede zaak, maar onvoldoende om alle geïnterneerden die in de gevangenis verblijven een geschikte behandeling te bieden geen oplossing voor alle geïnterneerden. Groen wil een definitieve oplossing voor alle geïnterneerden, door investeringen in voldoende plaatsen in het externe circuit of specifieke investeringen in gespecialiseerde instellingen. Dit is niet alleen een taak voor de minister van justitie, maar tevens voor de minister van volksgezondheid.

DIVERSE THEMA’S

Wat is het standpunt van uw partij over de plaats en rol van slachtoffers van criminaliteit in de fase van strafuitvoering?

CD&V: CD&V meent dat het slachtoffer in de fase van de strafuitvoering moet gehoord worden. Anderzijds willen wij ook het evenwicht tussen dader en slachtoffer bewaren. Daarom moet het openbaar ministerie in de strafuitvoering dé behoeder van het maatschappelijk belang zijn en zo ook de behoeder van de slachtoffers. CD&V is dan ook geen voorstander van een verdergaande rol voor het slachtoffer terzake omdat het recht van de dader op re-integratie (wanneer hij aan de wettelijke voorwaarden voldoet) ook gevrijwaard moet blijven.  

Open VLD: In België hebben slachtoffers al enorm veel rechten. Recent werd, onder leiding van Open VLD minister Annemie Turtelboom, de positief van het slachtoffer nog versterkt, waardoor rechtbanken verplicht worden om nog sneller met slachtoffers te communiceren, en meer rekening wordt gehouden met de mate waarin daders hun slachtoffers vergoed hebben, vooraleer ze voorwaardelijk kunnen vrijkomen.

Sp.a: Wij pleiten voor een nauwe betrokkenheid van de slachtoffers bij de strafuitvoering. Slachtoffers hebben recht op inspraak en hoorrecht, maar geen beslissingsrecht, en dit ook rekening houdend met de algemene problematische situatie van de lange doorlooptijden in strafzaken in België.

Groen: Bij voorwaardelijke invrijheidsstelling vraagt Groen dat slachtoffers volledig geïnformeerd worden. Tevens krijgen zij een adviserende rol. Bij de beslissingsfase echter, worden zij beter geen partij. Dit geldt niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor familieleden of eventuele nabestaanden.

Hoe staat uw partij tegenover een verdere staatshervorming met overdracht van justitiële bevoegdheden (rechterlijke macht, strafuitvoering)? Is uw partij voorstander voor een communautarisering van het gevangeniswezen?  Waarom wel, waarom niet?

CD&V: CD&V pleit voor een homogenisering van bevoegdheden, ook in het kader van justitie. Met de zesde staatshervorming, die nu haar uitwerking moet krijgen, is een grote stap in die richting gezet. We kunnen daarbij verwijzen naar de bevoegdheidsoverdrachten inzake jeugdbescherming, justitiehuizen, deelname aan het strafrechtelijk beleid e.d.

CD&V meent dat het van belang is om deze nieuwe bevoegdheden nu eerst goed te implementeren alvorens nieuwe stappen in de staatshervorming te zetten. Zolang een aantal bevoegdheden over verschillende bevoegdheidsniveaus verspreid zit, zijn een goede samenwerking en overleg tussen beide onontbeerlijk. Vanuit een positief confederalisme zet CD&V hier dan ook liever op in, eerder dan ons nu te verliezen in discussies over wie welke pet zou moeten dragen in een ideale wereld.

Open VLD: De zesde staatshervorming moet eerst uitgevoerd worden. De deelstaten moeten de nieuwe bevoegdheden eerst integreren in hun werking, vooraleer we hen overladen met nieuwe taken.

Dat er onvolkomenheden zullen zijn, is onvermijdelijk. Deze moeten op termijn ook opgelost worden. Wij zijn niet afkering tegen een geleidelijke verschuiving van justitiebevoegdheden naar Duits model. Op korte termijn moet echter vooral ingezet worden op een goede samenwerking. Vooral inzake elektronisch toezicht is een vlotte samenwerking tussen het federale gevangeniswezen en het ET van de deelstaten nodig. Er zal ook een kruispuntbank strafuitvoering moeten worden opgericht, zodat de informatie-uitwisseling tussen de landsgedeelten niet verloren gaat.

Sp.a: Een verdere staatshervorming is voorlopig niet aan de orde. sp.a wil eerst de focus leggen op de uitvoering van de zesde staatshervorming.  De zesde staatshervorming is op zich reeds zeer substantieel zodat het al een huzarenstukje zal zijn deze bevoegdheidsoverdrachten op een correcte en efficiënte wijze op het terrein waar te maken. Ook op het gebied van Justitie, waar de justitiehuizen en het jeugdsanctierecht worden overgeheveld. Nadien en na de nodige ervaring te hebben opgedaan met deze wijzigingen kan bekeken worden of de burger gebaat is met verdere stappen in de staatshervorming op justitieel vlak.

Wij pleiten intussen wel voor meer en sterkere samenwerkingsverbanden tussen Justitie en de gemeenschappen en gewesten. De gemeenschappen en gewesten moeten vlotter de gevangenissen kunnen binnentreden, zeker in het kader van sociale re-integratie en reclassering, zoals op het gebied van onderwijs, tewerkstelling, welzijn, cultuur, sport, etc. Ook inzake internering zou er veel meer samengewerkt moeten worden, de werelden van Justitie en zorg liggen nu veel te ver uiteen.

Groen: Groen is geen vragende partij voor een volgende staatshervorming. In ieder geval verzet Groen zich tegen de federalisering van de rechterlijke macht. Meer bijzonder is Groen geen voorstander van de federalisering van het gevangeniswezen. Wel pleiten we voor een doorgedreven samenwerking tussen de federale diensten van het gevangeniswezen en de Vlaamse diensten rond zorg en welzijn die betrokken zijn bij de strafuitvoering.

Wat is het standpunt van uw partij over de invoering van een minimumdienstverlening voor het gevangenispersoneel?

CD&V: CD&V heeft begrip voor de argumenten pro, maar is van oordeel dat het stakingsrecht een belangrijk grondrecht is. Het bestaande protocol terzake is misschien niet zaligmakend, maar het tracht in elk geval te verhinderen dat men plots voor voldongen feiten staat. Het stimuleert bovendien ook een overlegcultuur tussen directies en vakbonden, wat verkiesbaar is boven het verhinderen van de uitoefening van het stakingsrecht.

Open VLD: Op termijn zou het niet meer dan logisch zijn dat ook het gevangeniswezen beschikt over een systeem van minimale dienstverlening, waardoor stakingen kunnen worden opgevangen, en de politie niet onnodig moet worden ingezet.

Sp.a: Het grote probleem in de Belgische gevangenissen is de overbevolking. Die overbevolking heeft immers verstrekkende gevolgen voor de werkcondities voor het gevangenispersoneel. De toenemende stakingen zijn een noodkreet. De frustraties van gevangenispersoneel moeten ernstig worden genomen en het is essentieel de sociale vrede in deze sector te behouden. Of met andere woorden: wil men het aantal stakingen door gevangenispersoneel verminderen, dan moet men de echte problemen aanpakken in plaats van het stakingsrecht zelf. Dat is hetzelfde als de kanarie uit een koolmijn halen: men zal blijven doorwerken, maar de ramp zal niet afgewend worden. Integendeel. Sp.a is dan ook geen voorstander van de invoering van een minimumdienstverlening voor het gevangenispersoneel zolang de overbevolking in de Belgische gevangenissen is wat ze is.

Groen: Het stakingsrecht van de werknemers is een fundamenteel recht, erkend in internationale verdragen. Collectief onderhandelen is niet mogelijk zonder mogelijkheden om actie te kunnen voeren om de standpunten kracht bij te zetten. Groen bepleit wel dat er een regeling komt in het kader van personeelsbeleid voor een minimale dienstverlening bij staking, zodat de basiszorg en ondersteuning voor de gedetineerden gegarandeerd blijft.

Wat is het standpunt van uw partij over de organisatie van het externe toezicht op de gevangenissen (Commissie van Toezicht en Centrale Toezichtsraad)?

CD&V: Onze partij is voor extern toezicht, maar we menen dat op een volwassen en effectieve wijze met de conclusies van dit toezicht moet omgegaan worden. Daarom pleiten wij er ook voor om de Centrale Toezichtsraad onder de bevoegdheid van de wetgevende macht te brengen.

Open VLD: De Commissies van Toezicht zijn quasi overal in voege. De klachtencommissies die daaraan verbonden zijn nog niet. Er is door het gevangeniswezen ervoor geopteerd om die als laatste in voege te laten treden. Zoniet zou het voor de gedetineerden verwarrend zijn voor welk deel van de basiswet hij al wél zijn klachtenrecht kan laten gelden en voor welk gedeelte niet.

Sp.a: De huidige toestand van het gevangeniswezen vraagt om een sterk en onafhankelijk toezicht. De Centrale Toezichtraad voor het gevangeniswezen en de commissies van toezicht moeten voldoende middelen en ondersteuning krijgen om hun taak op een onafhankelijke en adequate wijze uit te voeren. Sp.a wil dat een gedetineerde zijn klachtenrecht reëel kan uitoefenen.

Groen: Groen is voorstander van een doorgedreven extern toezicht op gevangenissen en heeft daartoe in april 2013 een voorstel van resolutie ingediend tot oprichting van een Comité D dat toezicht houdt op de verschillende plaatsen in België waar mensen van hun vrijheid zijn beroofd. De resolutie verzoekt de regering om de Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen (CTRG) een grotere onafhankelijkheid te geven door hem een toereikend eigen budget toe te wijzen en de nodige logistieke en menselijke middelen te geven voor de uitvoering van zijn opdracht waardoor de volledige onafhankelijkheid van de Raad ten opzichte van de FOD Justitie wordt gewaarborgd;. En om de opdrachten van de Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen zo aan te passen dat ze kunnen worden uitgebreid naar alle plaatsen waar mensen van hun vrijheid zijn beroofd en er een Comité D (voor detentie) van te maken onder het toezicht van het Federaal Parlement, in navolging van de Comité’s P en I.

Tags:

DETENTIE DETENTIE FATIK GEDIFFERENTIEERDE STRAFUITVOERING GEDIFFERENTIEERDE STRAFUITVOERING INTERNERING INTERNERING PUBLICATIES TIJDSCHRIFTEN TIJDSCHRIFTEN TVMR & FATIK

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.